Pamiętanie doświadczeń życiowych

Data publikacji: 2014-02-19 powrót

Czy wszystkie okresy życia pamiętamy równie dokładnie? Jakiego rodzaju wspomnienia przywołujemy najczęściej?

Badania nad osobami w średnim wieku i osobami starszymi pokazują, że osoby te szczególnie łatwo przypominają sobie nie tylko wydarzenie niedawne, ale również te z okresu późnego dzieciństwa, dojrzewania i wczesnej dorosłości  (a więc z okresu od mniej więcej 10 do 30 roku życia).

Gdy poprosimy grupę osób po 40 roku życia (mogą być to również osoby dużo starsze) o przywoływanie pierwszych wspomnień, które przyjdą im do głowy po usłyszeniu różnych słów, okazuje się, że większość wymienionych wspomnień pochodzi albo z okresu ostatnich dziesięciu lat albo właśnie z czasów późnego dzieciństwa, okresu dojrzewania albo wczesnej dorosłości. Okres do 5 roku życia nie jest pamiętany prawie w ogóle (jest on objęty tak zwaną amnezją dziecięcą), a do 10 roku życia stosunkowo słabo. Zależność tę przedstawiono na wykresie poniżej.

Ilość wspomnień z różnych okresów życia (moment przypominania – 50 rok zycia) - wykres

Dlaczego tak się dzieje? Jest kilka teorii, które tłumaczą szczególną łatwość przywoływania wspomnień z opisanego okresu. Jedna z teorii mówi, że jest to czas, kiedy nasze zdolności poznawcze są na najwyższym poziomie i wobec tego kodowanie wspomnień jest najbardziej efektywne (przez co szczególnie łatwo jest je sobie później przypomnieć). Zgodnie z inną teorią, okres od 10 do 30 roku życia jest szczególnie dobrze pamiętany ponieważ obfituje w wydarzenia nowe (pierwszy dzień w szkole, pierwsza miłość, pierwsza jazda samochodem, itp.). Z badań wynika natomiast, że wydarzenia, które przytrafiają się nam po raz pierwszy, są szczególnie dobrze pamiętane. Jeszcze inna teoria mówi, że wiek dorastania i wczesnej dorosłości jest okresem krytycznym dla kształtowanie się poczucia tożsamości i obrazu siebie. Ludzie zaczynają wówczas tworzyć historię własnego życia i okres ten staje się dla nich szczególnie istotny.

Bardzo prawdopodobne, że za opisane zjawisko odpowiadają wszystkie wymienione czynniki, jak również dodatkowe przyczyny, z których nie zdajemy sobie sprawy. Warto natomiast zdawać sobie sprawę z tego, że to, co przytrafi się nam w dzieciństwie i czasie wchodzenia w dorosłość, będzie potem miało dla nas szczególnie duże znaczenie.

Bibliografia:

Rubin, D.C., Schulkind, M.D. (1997). Distribution of important and word-cued autobiographical memories in 20-, 35-, and 70-year-old adults. Psychology and Aging, 12, s. 524–535.

Jagodzińska, M. (2008). Psychologia pamięci. Badania, teorie, zastosowania, s. 422-424.

Alicja Leszczyńska

Tagi: Pamięć, Amnezja dziecięca, Zdolności poznawcze

Oceń: